نرم افزار های BIM [11 نرم افزار ضروری]

در صنعت ساختمان‌سازی امروزی، استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای بهبود کیفیت، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها امری ضروری است.

یکی از این فناوری‌ها، مدلسازی اطلاعات ساختمان یا به اختصار BIM (Building Information Modeling) می‌باشد که اغلب به اشتباه به عنوان یک نرم‌افزار تلقی می‌شود، در حالی که در واقع BIM یک فرآیند یکپارچه برای طراحی، ساخت و مدیریت پروژه‌های ساختمانی است.

این فرآیند با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای تخصصی، امکان هماهنگی بهتر میان تیم‌های مختلف مهندسی و ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز را فراهم می‌آورد.

در این مقاله، با معرفی بهترین نرم‌افزارهای BIM و بررسی ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر یک، قصد داریم شما را در انتخاب ابزار مناسب برای پروژه‌های خود یاری کنیم و از قابلیت‌های بی‌نظیر این فناوری بهره‌مند سازیم.

نرم افزار های BIM چیست؟

نرم‌افزارهای BIM ابزارهایی پیشرفته هستند که فرآیند مدلسازی اطلاعات ساختمان را تسهیل می‌کنند. این نرم‌افزارها به کاربران امکان می‌دهند تا تمامی جنبه‌های یک پروژه ساختمانی را از طراحی اولیه تا بهره‌برداری نهایی به صورت یک مدل یکپارچه و سه‌بعدی مدیریت کنند. برخلاف نرم‌افزارهای سنتی دو بعدی، BIM با ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز، امکان هماهنگی بهتر میان رشته‌های مختلف مهندسی مانند معماری، سازه، تاسیسات و مکانیک را فراهم می‌آورد. از جمله نرم‌افزارهای معروف BIM می‌توان به Revit، Tekla Structures، ArchiCAD و Navisworks اشاره کرد که هر یک ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فردی دارند و در صنایع مختلف ساختمان‌سازی کاربرد گسترده‌ای دارند.

کاربرد نرم افزار های BIM

نرم‌افزارهای BIM در تمامی مراحل یک پروژه ساختمانی کاربردهای متنوعی دارند:

• برنامه‌ریزی اولیه پروژه: ایجاد مدل‌های سه‌بعدی برای بررسی قابلیت اجرایی و پیش‌بینی چالش‌های احتمالی.
• طراحی‌های شماتیک: ارائه نقشه‌های دقیق و هماهنگ میان تمامی رشته‌های مهندسی.
• جمع‌آوری جزئیات اجرایی: مدیریت و مستندسازی تمامی جزئیات مربوط به اجرای پروژه.
• تحلیل و شبیه‌سازی: ارزیابی سازه‌ها، انرژی، و تاسیسات به منظور بهینه‌سازی عملکرد ساختمان.
• مدیریت مدارک و مستندات: ذخیره‌سازی و دسترسی آسان به اسناد، نقشه‌ها و قراردادها.
• برآورد هزینه و زمان‌بندی: تخمین دقیق هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای اجرای پروژه.
• مدیریت ساخت و نگهداری: برنامه‌ریزی برای مدیریت ساختمان پس از اتمام ساخت و همچنین بازسازی‌ها و نگهداری‌های دوره‌ای.

ویژگی‌های نرم‌افزارهای BIM

نرم‌افزارهای BIM دارای ویژگی‌های متعددی هستند که آن‌ها را از سایر ابزارهای مدلسازی متمایز می‌کند:

• پایگاه داده مرکزی: ذخیره‌سازی و اشتراک‌گذاری اطلاعات پروژه به صورت یکپارچه برای تمامی اعضای تیم.
• مدل‌سازی سه‌بعدی دقیق: ارائه نمایی جامع از ویژگی‌های فیزیکی و عملکردی ساختمان.
• هماهنگی میان رشته‌ها: تسهیل ارتباط و هماهنگی میان معماران، مهندسان سازه، تاسیسات و سایر متخصصان.
• کاهش خطاها و تکرار کارها: جلوگیری از ناهماهنگی‌ها و اشتباهات اجرایی با استفاده از اطلاعات دقیق و به‌روز.
• قابلیت تحلیل و شبیه‌سازی: امکان بررسی و ارزیابی دقیق‌تر اجزای مختلف ساختمان قبل از اجرای نهایی.
• مدیریت تغییرات: پیگیری و مدیریت تغییرات در طراحی و اجرای پروژه به صورت لحظه‌ای.

معرفی بهترین نرم‌افزارهای BIM

در این بخش، به معرفی بهترین و پرکاربردترین نرم‌افزارهای BIM می‌پردازیم که هر یک با ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فرد خود، پاسخگوی نیازهای متنوع کاربران هستند.

1. نرم افزار Revit

Revit یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین نرم‌افزارهای BIM است که توسط شرکت Autodesk توسعه یافته است. این نرم‌افزار امکان طراحی و ساخت مدل‌های سه‌بعدی ساختمان‌ها را فراهم می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد تا برای هر بخش از ساختمان، از جمله بلوک‌ها، پلان‌های طبقات، سقف‌ها و غیره، مدل‌های جداگانه‌ای ایجاد کنند. یکی از ویژگی‌های برجسته Revit، قابلیت به‌روزرسانی خودکار تغییرات در مدل است که با تغییر پارامترهای هر نقطه، تغییرات به طور خودکار در کل پروژه اعمال می‌شود. این نرم‌افزار همچنین با سایر محصولات Autodesk مانند AutoCAD و Navisworks سازگاری کامل دارد که امکان تبادل اطلاعات و همکاری میان تیم‌های مختلف را تسهیل می‌کند.

مزایای Revit

• یادگیری آسان: رابط کاربری کاربرپسند و قابلیت‌های آموزشی گسترده.
• جعبه ابزار متنوع: ارائه ابزارهای متعدد برای طراحی دقیق و کارآمد.
• تبادل اطلاعات: امکان تبادل اطلاعات با سایر نرم‌افزارهای طراحی.
• تبدیل طراحی‌های حجمی به اجرایی: قابلیت تبدیل مدل‌های سه‌بعدی به نقشه‌های اجرایی.
• دقت و سرعت بالا: طراحی نقشه‌ها با دقت و سرعت قابل قبول.

معایب Revit

• کاهش سرعت در پروژه‌های بزرگ: در پروژه‌هایی با حجم بیش از 300 مگابایت، سرعت طراحی کاهش می‌یابد.
• محدودیت در کار با اجزا دارای سطوح منحنی: محدودیت‌های خاصی در مدلسازی اجزای پیچیده با سطوح منحنی دارد.

2. نرم افزار Tekla Structures

Tekla Structures یکی دیگر از نرم‌افزارهای برجسته BIM است که توسط شرکت Tekla Corporation توسعه یافته است. این نرم‌افزار به طور خاص برای طراحی، مدل‌سازی و مدیریت پروژه‌های بزرگ و پیچیده مانند پل‌ها، برج‌ها و پروژه‌های صنعتی مناسب است. با استفاده از Tekla Structures، می‌توان مدل‌های سازه‌ای دقیق و با کیفیت بالا ایجاد کرد و نقشه‌های اجرایی بسیار دقیقی تولید نمود. این نرم‌افزار همچنین امکان شناسایی و رفع خطاهای احتمالی در مدل‌های سه‌بعدی را فراهم می‌آورد که به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری پروژه کمک شایانی می‌کند.

مزایای Tekla Structures

• قدرت در مدل‌سازی مصالح و تجهیزات: امکان مدل‌سازی دقیق مصالح مختلف ساختمانی.
• دسترسی همزمان به پروژه‌های مختلف: قابلیت کار به صورت همزمان بر روی چندین پروژه.
• تعریف و تغییر اشیاء توسط کاربر: انعطاف‌پذیری در تعریف اشیاء مورد نیاز.

معایب Tekla Structures

• نیاز به تخصص بالا: استفاده موثر از این نرم‌افزار نیازمند مهارت و تخصص بالاست.
• دشوار بودن یادگیری: یادگیری و تسلط بر این نرم‌افزار زمان‌بر است.
• محدودیت در تبادل فایل: تبادل فایل با سایر نرم‌افزارها ممکن است با مشکلاتی مواجه شود.

3. نرم افزار ArchiCAD

ArchiCAD یکی از اولین نرم‌افزارهای تخصصی BIM برای رشته‌های معماری و عمران است که توسط شرکت Graphisoft توسعه یافته است. این نرم‌افزار به کاربران امکان می‌دهد تا طراحی‌ها و مدل‌سازی‌های دوبعدی و سه‌بعدی را به راحتی انجام دهند و همکاری بین گروه‌های معماری و مهندسی را تسهیل کنند. ArchiCAD با سایر فرمت‌های نرم‌افزاری سازگار است و امکان تبادل اطلاعات میان نرم‌افزارها را فراهم می‌آورد. همچنین، این نرم‌افزار از زبان‌های مختلف پشتیبانی می‌کند که استفاده از آن را در محیط‌های بین‌المللی آسان می‌سازد.

مزایای ArchiCAD

• اتصال به نرم‌افزارهای مرتبط: قابلیت اتصال به نرم‌افزارهای MEP و Structure.
• سهولت در همکاری و اشتراک‌گذاری پروژه‌ها: امکان همکاری از راه دور و به اشتراک‌گذاری مدل‌ها.
• پشتیبانی از زبان‌های مختلف: قابلیت استفاده در محیط‌های بین‌المللی با پشتیبانی از زبان‌های متعدد.

معایب ArchiCAD

• نیاز به منابع سخت‌افزاری مناسب: برای عملکرد بهینه نیازمند سخت‌افزار قوی است.
• محدودیت‌های ابزارهای پیشرفته مدل‌سازی: برخی ابزارهای پیشرفته ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشند.

4. نرم افزار Vectorworks Architect

Vectorworks Architect یکی دیگر از نرم‌افزارهای زیر شاخه BIM است که توسط شرکت Vectorworks Inc توسعه یافته است. این نرم‌افزار امکانات گسترده‌ای برای طراحی و مدل‌سازی ساختمان‌ها را فراهم می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد تا طرح‌های دوبعدی و سه‌بعدی را با دقت بالا ایجاد کنند. همچنین، Vectorworks Architect قابلیت تعامل با سایر نرم‌افزارهای BIM را دارد و به صورت یکپارچه با تمامی فرآیندهای مرتبط با طراحی، تولید و ساخت هماهنگ می‌شود.

مزایای Vectorworks Architect

• یکپارچگی با Bluebeam Revu: امکان وارد کردن فایل‌های PDF و کار با آن‌ها.
• ابزارهای مدل‌سازی BIM: ارائه ابزارهای پیشرفته برای مدل‌سازی دقیق.
• رندرینگ هنری و Photo-realistic: ایجاد تصاویر واقع‌گرایانه از مدل‌های سه‌بعدی.
• راه‌حل‌های مبتنی بر موبایل: امکان استفاده از نرم‌افزار در دستگاه‌های موبایل.
• مدل‌سازی پارامتریک: قابلیت ایجاد مدل‌های پارامتریک و تغییرات پویا.

معایب Vectorworks Architect

• نیاز به تخصص برای استفاده از ابزارهای پیشرفته: استفاده از ابزارهای پیچیده نیازمند دانش تخصصی است.
• محدودیت در برخی از امکانات پیشرفته: برخی امکانات ممکن است به اندازه کافی پیشرفته نباشند.

5. نرم افزار Bentley AECOsim Building Designer

Bentley AECOsim Building Designer یکی از نرم‌افزارهای قدرتمند BIM است که توسط شرکت Bentley Systems توسعه یافته است. این نرم‌افزار برای طراحی، مدل‌سازی و مدیریت پروژه‌های بزرگ و پیچیده مانند برج‌ها، پل‌ها و فرودگاه‌ها مناسب است. Bentley AECOsim Building Designer امکانات گسترده‌ای برای طراحی و مدل‌سازی ساختمان‌ها و پروژه‌های عمرانی دارد و قابلیت هماهنگی با سایر نرم‌افزارهای BIM را فراهم می‌کند.

مزایای Bentley AECOsim Building Designer

• توانایی هماهنگی با سایر نرم‌افزارهای BIM: امکان تعامل با نرم‌افزارهای مختلف برای تبادل اطلاعات.
• تمرکز بر پروژه‌های بزرگ و پیچیده: مناسب برای پروژه‌های عظیم و نیازمند هماهنگی دقیق.
• ابزارهای پیشرفته طراحی و مدل‌سازی: ارائه ابزارهای دقیق برای طراحی جزئیات پیچیده.

معایب Bentley AECOsim Building Designer

• پیچیدگی استفاده: نیازمند زمان و تخصص برای استفاده موثر از نرم‌افزار.
• نیاز به سخت‌افزار قوی: برای اجرای نرم‌افزار نیاز به سیستم‌های قدرتمند دارد.

6. نرم افزار Navisworks

Navisworks یک نرم‌افزار BIM است که توسط شرکت Autodesk توسعه یافته و برای ترکیب، مدیریت و تجزیه و تحلیل داده‌های ساختمانی از منابع مختلف استفاده می‌شود. این نرم‌افزار به مهندسان عمران، معماران، پیمانکاران و مدیران پروژه امکان می‌دهد تا مدل‌های BIM و داده‌های ساختمانی مختلف را به راحتی ترکیب کرده و تحلیل کنند.

مزایای Navisworks

• هماهنگی پروژه‌ها: امکان شناسایی و رفع تضادهای احتمالی در مدل‌ها.
• شبیه‌سازی فرآیند ساخت: بررسی مسیرهای دسترسی و تردد در پروژه.
• تعامل با نرم‌افزارهای مختلف BIM: سازگاری با Revit، AutoCAD، Tekla و سایر نرم‌افزارها.
• تولید نقشه‌ها و گزارش‌ها: ایجاد نقشه‌ها، گزارش‌ها و جداول بر اساس مدل‌های BIM.

معایب Navisworks

• نیاز به دانش تخصصی برای استفاده موثر: استفاده بهینه از امکانات این نرم‌افزار نیازمند دانش فنی است.
• محدودیت در برخی از ابزارهای تحلیلی: برخی ابزارهای تحلیلی ممکن است به اندازه کافی پیشرفته نباشند.

7. وبسایت BIMobject

BIMobject یک پورتال ابری برای متخصصان AEC است که امکان دسترسی به اشیای BIM را در طراحی‌های سه‌بعدی فراهم می‌کند. این پلتفرم ابزارهای نرم‌افزاری و راه‌حل‌های تحت وب ارائه می‌دهد که به تولیدکنندگان کمک می‌کند اشیای BIM را ساخته و منتشر کنند و همچنین متخصصان AEC می‌توانند به این اشیا دسترسی داشته باشند.

مزایای BIMobject

• دسترسی به بیش از 40 فرمت فایل متفاوت: امکان استفاده از اشیای BIM در نرم‌افزارهای مختلف.
• تجربه مجازی از محصولات تولیدکنندگان: مشاهده و بررسی محصولات به صورت مجازی.
• انجمن تبادل نظرات و اطلاعات: امکان تعامل و تبادل نظر میان کاربران.

معایب BIMobject

• نیاز به اتصال اینترنتی برای دسترسی به اشیاء: استفاده از این نرم‌افزار نیازمند اتصال مستمر به اینترنت است.
• محدودیت در سفارشی‌سازی اشیاء: برخی اشیاء ممکن است نیازمند سفارشی‌سازی باشند که ممکن است امکان‌پذیر نباشد.

8. نرم افزار Tekla BIMsight

Tekla BIMsight یک ابزار حرفه‌ای رایگان برای همکاری در پروژه‌های ساخت و ساز است که توسط شرکت Tekla توسعه یافته است. این نرم‌افزار به تیم‌ها امکان می‌دهد تا مدل‌های BIM را طراحی کنند، تناقض‌ها را بررسی نمایند و اطلاعات را در لحظه به اشتراک بگذارند.

مزایای Tekla BIMsight

• نمای چندگانه از مدل: امکان مشاهده مدل از زوایای مختلف.
• سنجش مدل: ابزارهای اندازه‌گیری و علامت‌گذاری دقیق.
• پشتیبانی از همکاری تیمی: امکان اشتراک‌گذاری یادداشت‌ها و پشتیبانی از BCF.
• پشتیبانی از استانداردهای بنیادین صنعت: سازگاری با IFC و مدل‌های SketchUp.

معایب Tekla BIMsight

• محدودیت در امکانات پیشرفته: برخی ابزارهای پیشرفته ممکن است در دسترس نباشند.
• نیاز به منابع سخت‌افزاری مناسب: برای اجرای بهینه نرم‌افزار نیازمند سیستم‌های قوی است.

9. نرم افزار SketchUp

SketchUp یک برنامه رایگان مدل‌سازی سه‌بعدی است که به راحتی قابل یادگیری است و به کاربران امکان می‌دهد مدل‌های دقیق و جزئیات‌دار ایجاد کنند. این نرم‌افزار به ویژه برای طراحان معماری و سازه‌های کوچک و متوسط مناسب است.

مزایای SketchUp

• رابط کاربری ساده و کاربرپسند: یادگیری و استفاده آسان برای تازه‌کاران.
• امکان اشتراک‌گذاری مدل‌ها: قابلیت اشتراک‌گذاری مدل‌های نهایی از طریق Google Earth یا پرینت.
• پشتیبانی از پلاگین‌ها: دسترسی به هزاران پلاگین برای افزودن امکانات بیشتر.

معایب SketchUp

• محدودیت در مدل‌سازی پیچیده: برای پروژه‌های بزرگ و پیچیده مناسب نیست.
• نیاز به پلاگین‌های اضافی برای امکانات پیشرفته: برخی امکانات نیازمند نصب پلاگین‌های جانبی هستند.

10. نرم افزار Trimble Connect

Trimble Connect یک ابزار همکاری باز است که اطلاعات پروژه را قابل ردیابی، شفاف و قابل دسترسی می‌کند تا به کاربران در ساخت و ساز کمک نماید. این نرم‌افزار به کاربران امکان می‌دهد اطلاعات پروژه را از هر جا و در هر زمان ببینند، به اشتراک بگذارند و به آن‌ها دسترسی پیدا کنند.

مزایای Trimble Connect

• دسترسی از طریق دسکتاپ، موبایل و وب: امکان دسترسی آسان به اطلاعات پروژه در هر زمان و مکان.
• علامت‌گذاری سه‌بعدی و ساخت لیست وظایف: ابزارهای پیشرفته برای مدیریت وظایف و نظرات.
• یکپارچگی با Revit، SketchUp و Tekla: سازگاری با نرم‌افزارهای مختلف BIM.

معایب Trimble Connect

• نیاز به اینترنت پایدار برای دسترسی به اطلاعات: کارایی بهینه نیازمند اتصال مستمر به اینترنت است.
• محدودیت در امکانات سفارشی‌سازی: برخی امکانات پیشرفته ممکن است در دسترس نباشند.

11. نرم افزار Edificius

Edificius یک نرم‌افزار BIM توسعه یافته توسط شرکت ACCA است که راه‌حل‌های طراحی معماری سه‌بعدی را با ابزارهای تخمین ساخت‌وساز و ابزارهای پژوهشی ترکیب می‌کند. این نرم‌افزار به معماران و مهندسان امکان می‌دهد تا پروژه‌های ساختمانی را با دقت بالا طراحی و مدیریت کنند.

مزایای Edificius

• طرح‌های سه‌بعدی دقیق: امکان طراحی پلان‌های کف، تقاطع‌ها و نماهای پرسپکتیو.
• رندرینگ واقع‌گرایانه: ایجاد تصاویر سه‌بعدی با کیفیت بالا برای نمایش طرح‌ها.
• کتابخانه المان‌های طراحی داخلی: دسترسی به المان‌های متنوع برای طراحی داخلی.

معایب Edificius

• نیاز به منابع سخت‌افزاری مناسب: برای عملکرد بهینه نیازمند سیستم‌های قوی است.
• محدودیت در امکانات پیشرفته مدل‌سازی: برخی ابزارهای پیشرفته ممکن است در دسترس نباشند.