×
سلام
ورود و عضویت
در دنیای پویای پروژه‌های عمرانی و ساختمانی، مدیریت مالی و پرداخت‌ها نقشی حیاتی ایفا می‌کند.
یکی از ابزارهای کلیدی در این مسیر، صورت وضعیت است که به عنوان یک سند مالی، تصویری دقیق از پیشرفت پروژه و هزینه‌های مرتبط با آن را ارائه می‌دهد.
صورت وضعیت‌ها در دو نوع صورت وضعیت موقت و صورت وضعیت قطعی تنظیم می‌شوند که هر کدام در مراحل مختلف پروژه کاربرد دارند.
در این مقاله، تمرکز ما بر روی صورت وضعیت قطعی است؛ سندی که پس از اتمام پروژه، مبنای تسویه حساب نهایی میان کارفرما و پیمانکار قرار می‌گیرد و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در ادامه، به بررسی دقیق صورت وضعیت قطعی، اهمیت آن و نحوه تنظیم آن خواهیم پرداخت.
صورت وضعیت، یک سند مالی مهم در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی است که توسط پیمانکار تهیه می‌شود و جزئیات کاملی از پیشرفت پروژه، میزان کار انجام شده، مصالح و تجهیزات استفاده شده و هزینه‌های مرتبط را در بر می‌گیرد.
این سند به صورت ماهانه یا در پایان پروژه، برای کارفرما ارسال می‌شود و مبنای پرداخت‌ها و تسویه حساب‌های مالی قرار می‌گیرد.
صورت وضعیت‌ها انواع مختلفی دارند، از جمله صورت وضعیت موقت که در طول پروژه و به صورت علی‌الحساب ارائه می‌شود و صورت وضعیت قطعی که در پایان پروژه و پس از اتمام کار تهیه می‌شود و مبنای تسویه حساب نهایی است.
در صورت بروز اختلاف بین پیمانکار و کارفرما، صورت وضعیت‌ها می‌توانند به عنوان اسناد مهمی برای اثبات ادعاهای طرفین مورد استفاده قرار گیرند.
طبق ماده ۳۷ شرایط عمومی پیمان، پیمانکار موظف است در پایان هر ماه، صورت وضعیتی از کارهای انجام شده، مصالح و تجهیزات پای کار را تهیه و به مهندس مشاور ارائه کند.
مهندس مشاور نیز پس از بررسی و تایید صورت وضعیت، آن را برای کارفرما ارسال می‌کند و کارفرما موظف است ظرف مدت مشخصی، مبلغ صورت وضعیت را پس از کسر کسورات قانونی، به پیمانکار پرداخت کند.
صورت وضعیت قطعی، سندی جامع و نهایی است که پس از اتمام پروژه و تحویل موقت آن به کارفرما، توسط پیمانکار تهیه و به مشاور یا کارفرما ارائه می‌شود. این سند، جزئیات دقیق و کاملی از تمامی کارهای انجام شده، مصالح و تجهیزات استفاده شده، و هزینه‌های مربوط به پروژه را از ابتدا تا انتها در بر می‌گیرد و مبنای تسویه حساب مالی نهایی میان کارفرما و پیمانکار قرار می‌گیرد.
در این سند، تمامی اشتباهات و مغایرت‌های احتمالی که در صورت وضعیت‌های موقت پیشین رخ داده است، اصلاح و جبران می‌شود. همچنین، هزینه‌های مربوط به برچیدن کارگاه و مواردی که در قرارداد ذکر شده اما در صورت وضعیت‌های موقت لحاظ نشده‌اند، در صورت وضعیت قطعی درج می‌گردند.
به عبارت دیگر، صورت وضعیت قطعی، تصویری دقیق، شفاف و نهایی از وضعیت مالی پروژه را ارائه می‌دهد و مبنای محاسبه و پرداخت نهایی مطالبات پیمانکار است. پیمانکار موظف است حداکثر تا یک ماه پس از تحویل موقت، صورت وضعیت قطعی را بر اساس کارهای انجام‌گرفته و مفاد پیمان به مهندس مشاور ارسال کند. سپس مهندس مشاور باید ظرف مدت دو ماه، صورت وضعیت قطعی را بررسی کند و به کارفرما ارائه دهد. در صورتی که صورت‌وضعیت موقت نیز تهیه شده باشد، صورت‌وضعیت قطعی بر اساس آن تهیه می‌شود. در غیر این صورت، صورت‌وضعیت قطعی بر اساس مستندات و اسناد پروژه تهیه می‌شود. کارفرما موظف است حداکثر تا سه ماه بعد از وصول صورت‌وضعیت قطعی، تمام مبالغ باقی‌مانده را به پیمانکار پرداخت کند.
البته مدت زمان ذکر شده به نفع خود پیمانکار است و وی می تواند در جهت بهبود صورت وضعیت خود و تهیه تمامی صورت جلسه های خود این زمان را به تاخیر بیاندازد؛ زیرا اگر کارفرما با برخی از مبالغ موافقت نکند پیمانکار از لحاظ مالی متضرر می شود؛ بنابراین بایستی اسناد و مدارک کافی را در این راستا آماده کند. اگرچه کارفرما می تواند پس از مشاهده این تاخیر ، هزینه تهیه و تنظیم صورت وضعیت قطعی را از جانب پیمانکار به مشاور طرح پرداخت کند و این مسئولیت را به وی بسپارد. این اتفاق معمولا رخ نمی دهد ؛ چرا که کارفرما همواره در صدد تاخیر در پرداخت است و نه تعجیل ؛ لکن از لحاظ قانونی این اتفاق امکان پذیر است.
در صورت فسخ قرارداد، گروه مشاور اقدام به تهیه صورت وضعیت قطعی می‌کند و آن را برای بررسی به پیمانکار ارائه می‌دهد. پیمانکار می‌تواند این صورت وضعیت را امضا کند یا از امضای آن خودداری کند، اما در هر دو صورت، صورت وضعیت به کارفرما ارسال خواهد شد.
از آنجا که صورت وضعیت قطعی، مبنای اصلی تسویه حساب مالی بین کارفرما و پیمانکار است، پیمانکار حق دارد نسبت به آن اعتراض کند. این حق اعتراض ارتباطی با امضا کردن یا نکردن صورت وضعیت ندارد و تنها نکته مهم، رعایت مهلت قانونی برای اعتراض است.
پیمانکار حداکثر یک ماه فرصت دارد تا اعتراض خود را به صورت کتبی و با ارائه اسناد و مدارک به کارفرما اعلام کند. پس از آن، کارفرما نیز یک ماه فرصت دارد تا به اعتراضات پیمانکار رسیدگی کند. در صورتی که کارفرما اعتراضات را نپذیرد یا در رسیدگی به آن‌ها تعلل کند، پیمانکار می‌تواند طبق ماده 53 شرایط عمومی پیمان، از کارفرما شکایت کند. در صورت تعلل کارفرما در رسیدگی به اعتراضات، اعتراضات پیمانکار به صورت خودکار پذیرفته شده تلقی می‌شوند.
دوره زمانی مورد بررسی در صورت وضعیت قطعی، کل بازه زمانی اجرای پروژه را از زمان تحویل زمین به پیمانکار تا زمان تحویل موقت پروژه به کارفرما در بر می‌گیرد. به عبارت دیگر، صورت وضعیت قطعی، تمامی کارکردها، هزینه‌ها و مصالح استفاده شده در پروژه را از ابتدا تا انتها شامل می‌شود.
این نکته حائز اهمیت است که صورت وضعیت قطعی، آخرین صورت وضعیتی است که پیمانکار تهیه می‌کند و تمامی نواقص و کاستی‌های احتمالی در صورت وضعیت‌های موقت پیشین، در این سند اصلاح و جبران می‌شود. بنابراین، صورت وضعیت قطعی، مبنای نهایی تسویه حساب مالی میان کارفرما و پیمانکار قرار می‌گیرد.
همچنین، در صورتی که طبق صورت وضعیت قطعی، پیمانکار بدهی به کارفرما نداشته باشد، نیمی از مبلغ تضمین حسن انجام کار آزاد می‌شود.
مهندس مشاور حداکثر 3 ماه فرصت دارد تا صورت وضعیت قطعی ارائه شده توسط پیمانکار را بررسی کند و کارفرما نیز 2 ماه از تاریخ ابلاغ صورت وضعیت از جانب گروه مشاور فرصت دارد تا نتیجه را اعلام کند.
1- چگونه می‌توان به صورت وضعیت قطعی اعتراض کرد؟
پیمانکار می‌تواند ظرف مدت یک ماه از تاریخ دریافت صورت وضعیت قطعی، اعتراض خود را با ذکر دلایل و مدارک به کارفرما اعلام کند. این اعتراض باید به صورت کتبی و یکجا به کارفرما ارائه شود.
2- مراحل رسیدگی به صورت وضعیت قطعی چیست؟
مراحل رسیدگی به صورت وضعیت قطعی عبارتند از:
3- مهلت قانونی برای رسیدگی به صورت وضعیت قطعی چقدر است؟
مهلت قانونی برای رسیدگی به صورت وضعیت قطعی به شرح زیر است:
4- مواد مربوط به صورت وضعیت قطعی در شرایط عمومی پیمان چیست؟
مواد اصلی مربوط به صورت وضعیت قطعی در شرایط عمومی پیمان عبارتند از:
5- ضریب تعدیل در صورت وضعیت قطعی چگونه محاسبه می‌شود؟
ضریب تعدیل در صورت وضعیت قطعی بر اساس فرمول‌ها و شاخص‌های مشخص شده در پیوست‌های شرایط عمومی پیمان محاسبه می‌شود. این شاخص‌ها معمولاً شامل تغییرات قیمت مصالح، نیروی انسانی، ماشین‌آلات و سایر هزینه‌های مرتبط با پروژه می‌شوند. پیمانکار و کارفرما می‌توانند در مورد نحوه محاسبه و اعمال ضریب تعدیل توافق کنند. در صورت عدم توافق، موضوع می‌تواند به داوری ارجاع شود.
مدیرساخت از سال 1402 فعالیت خود را آغاز کرده است و به عنوان یک منبع جامع و قابل اعتماد، به علاقه‌مندان و متخصصان حوزه ساخت و ساز، آموزش‌های کاربردی و به‌روز در زمینه مبانی مدیریت ساخت ارائه می‌دهد.
