×
سلام
ورود و عضویت
مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به عنوان یکی از فناوری‌های نوین و حیاتی در صنعت ساخت و ساز شناخته می‌شود. این فناوری با ارائه ابزارهای پیشرفته برای طراحی، برنامه‌ریزی، و اجرای پروژه‌های ساختمانی، توانسته است بهره‌وری و کیفیت پروژه‌ها را به طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
در این مقاله به بررسی کاربردهای BIM در مدیریت ساخت، مزایا، چالش‌ها و نمونه‌های عملی از اجرای موفق این فناوری می‌پردازیم تا شما بتوانید با این ابزار قدرتمند آشنا شوید و از آن در پروژه‌های خود بهره‌مند شوید.
مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) فرآیندی دیجیتالی جامع است که شامل ایجاد و مدیریت اطلاعات دقیق از تمامی جنبه‌های یک پروژه ساختمانی می‌باشد. خروجی اصلی BIM، مدل سه‌بعدی اطلاعاتی است که جزئیات دقیقی از ساختار ساختمان، مواد مورد استفاده، و تصمیمات اتخاذ شده در طول عمر پروژه را ارائه می‌دهد. این مدل نه تنها به عنوان یک ابزار طراحی بلکه به عنوان یک پلتفرم همکاری برای تمامی اعضای تیم پروژه، از طراحان و مهندسان تا مدیران پروژه و پیمانکاران، عمل می‌کند.
BIM فرایندی است که از طریق آن اطلاعات مربوط به یک ساختمان به صورت دیجیتالی و سه‌بعدی مدل‌سازی می‌شود. این مدل شامل اطلاعاتی درباره ساختار، سیستم‌های مکانیکی و الکتریکی، مواد استفاده شده، زمان‌بندی پروژه و هزینه‌ها است. برخلاف نرم‌افزارهای مدل‌سازی سه‌بعدی سنتی، BIM امکان همکاری همزمان و به اشتراک‌گذاری اطلاعات دقیق بین تمامی اعضای تیم پروژه را فراهم می‌کند.
BIM کاربرد های فراوانی در مدیریت ساخت ایفا می کند که برخی از این موارد به شرح ذیل است.
نظارت بهتر بر بخش‌های مختلف پروژه به طور کلی، توانایی بازگشت همه چیز در صورت بروز خطا در تغییرات اخیر را فراهم می‌کند. این قابلیت به طراحان و مدیران پروژه اجازه می‌دهد تا تغییرات را به سرعت پیگیری کرده و در صورت نیاز، به مرحله قبلی بازگردند که این امر زمان زیادی را صرفه‌جویی می‌کند.
با استفاده از BIM، شناسایی تضادهای ساختاری و اجرایی قبل از آغاز فرآیند ساخت امکان‌پذیر است. این امر موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود زیرا مشکلات پیش از ایجاد آنها حل می‌شوند و از تداخلات در حین ساخت جلوگیری می‌شود.
BIM می‌تواند به عنوان ابزاری برای بهبود برنامه‌ریزی و ترتیب‌بندی پروژه‌ها مورد استفاده قرار گیرد. حذف تأخیرهای مختلف از فرآیند ساخت و ساز، تغییرات آسان و مستندسازی همزمان کلی به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا مقدار زیادی زمان که در غیر این صورت صرف تغییرات غیرضروری و جزئیات می‌شد، صرفه‌جویی کنند.
به دلیل مزایای متعدد BIM، شرکت‌ها می‌توانند زمان‌بندی کلی پروژه‌های خود را با کاهش یا حذف اشتباهات، تنظیمات، تکرارها و غیره بهبود بخشند. این امر باعث می‌شود که پروژه‌ها به موقع و با کیفیت بالا تکمیل شوند.
روش‌های متعددی وجود دارد که BIM می‌تواند هم ریسک‌ها و هم هزینه‌های پروژه را کاهش دهد، مانند هماهنگی بهتر با پیمانکاران، بهبود دقت مدل‌ها، داشتن یک پایگاه داده سندی واحد و هماهنگی و همکاری آسان‌تر. این عوامل باعث کاهش ریسک‌های احتمالی و هزینه‌های اضافی می‌شوند.
BIM امکان برآورد هزینه‌های دقیق‌تر را فراهم می‌کند که منجر به ارزیابی هزینه‌های واقعی پروژه‌ها در زمان واقعی می‌شود. این قابلیت به معماران و مدیران پروژه اجازه می‌دهد تا راه‌های مختلفی برای کاهش هزینه‌های ساخت پیاده‌سازی کنند، از جمله خرید مواد در پایین‌ترین قیمت ممکن، کاهش تعداد تعمیرات پرهزینه و انتخاب انواع مواد با هزینه مؤثرتر.
این امکان از طریق تکنولوژی‌های مختلفی مانند دسترسی ابری، توزیع بهتر چارچوب پروژه و واسط‌های بی‌وقفه با زمینه‌های مختلف پروژه فراهم می‌شود. از آنجا که تمامی اطلاعات پروژه در یک مکان واحد ذخیره می‌شود و برای تمامی احزاب مختلف قابل دسترسی است، سوءتفاهم‌ها به نزدیک‌ترین صفر کاهش می‌یابد.
ابزارهای مختلف BIM می‌توانند نمودارها و فرآیندهای تولیدی را ایجاد کنند که بهره‌وری کلی کار را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهند. بهره‌برداری از تکنولوژی‌هایی مانند پیش‌ساخت و توسعه مدولار، به معماران اجازه می‌دهد تا آزادی بیشتری در طراحی قطعات معماری پیچیده داشته باشند و محاسبات مرتبط با تحمل را فراهم کنند. این امر باعث می‌شود چرخه‌های زندگی سریع‌تر و هزینه‌های کمتر در پروژه‌ها به دست آید.
دقت بالای مدل‌های BIM منجر به ساخت سازه‌هایی با کیفیت بالاتر می‌شود، زیرا هر جزئیات با دقت و صحت بیشتری طراحی و اجرا می‌شود. این دقت در طراحی و اجرای پروژه‌ها باعث کاهش خطاها و افزایش کیفیت نهایی ساختمان می‌گردد. علاوه بر این، BIM اجازه می‌دهد سازه‌ها زیباتر باشند زیرا معماران توانایی کامل شبیه‌سازی چگونگی ظاهر پروژه در واقعیت را دارند.
توانایی دیدن مدل کامل پروژه قبل از آغاز فرآیند ساخت، ریسک تغییرات پرهزینه و زمان‌بر برای رفع خطاهای خاص یا اشتباهات ساده را کاهش می‌دهد. این مزیت خاص برای معماران در این حوزه یک نعمت الهی است زیرا پیش از BIM، هر کار مجدد به معنای بازسازی طراحی و نقشه‌های پروژه از ابتدا بود.
BIM می‌تواند مناطق مشکل‌ساز و بلایاهای لجستیکی احتمالی را به طور خودکار شناسایی کند، که همزمان زمان و پول شرکت را صرفه‌جویی کرده و مکانی امن‌تر برای اعضای تیم ایجاد می‌کند. انجام ارزیابی‌های سایت و رعایت تمامی مقررات ایمنی با BIM بسیار آسان است.
دپارتمان مدیریت ساخت دانشگاه ایالتی کلرادو (CSU) در حال حاضر یک برنامه آزمایشی برای آزمایش استراتژی پذیرش گسترده BIM در سراسر برنامه درسی مدیریت ساخت خود در پیش گرفته است. در یک تلاش متحد، شش عضو هیئت علمی، هر یک با تخصص دامنه‌ای متفاوت، به‌عنوان هم‌رهبران تحقیق و اجرای استراتژی دو مرحله‌ای زیر خدمت می‌کنند:
در بهار ۲۰۱۰، نویسندگان یک نظرسنجی که شامل ۱۳۳ پاسخ‌دهنده (دانشجویان سال سوم و چهارم) بود، برای جلب نظر دانشجویانی که به ادغام BIM در برنامه درسی دپارتمان مدیریت ساخت مربوط بودند، انجام دادند. نظرسنجی نشان داد که اکثریت دانشجویان (۶۲٪) تمایل دارند که یک درس مستقل BIM ایجاد شود که تمام کاربردهای مختلف BIM را با تمرکز بر استفاده از نرم‌افزار مورد بحث قرار دهد. دانشجویان معتقد بودند که این درس به آنها امکان می‌دهد تا نحوه استفاده از نرم‌افزار را در سطحی ساده یاد بگیرند و همچنین می‌توانند جایگزین درس CAD موجود شود.
توسعه این ماژول‌ها تا حدی با همکاری مستقیم بین دانشگاه و صنعت پشتیبانی می‌شود. حمایت‌های مالی و غیرمالی از جمله دسترسی مداوم به منابع آموزشی، مجوزها و آموزش از شرکت‌های مختلف نرم‌افزاری و مدل‌های BIM تأمین شده توسط شرکت‌های ساخت و ساز معتبر، نقش مهمی در موفقیت این برنامه‌ها ایفا کرده‌اند.
هدف اصلی ماژول‌های آموزشی BIM، افزایش اثربخشی ارتباطات آموزشی از طریق استفاده از تکنیک‌های آموزشی بصری و تعاملی برای روشن کردن مفاهیم اصلی است، در حالی که به طور همزمان دانشجویان را به فرآیندهای کاری جدید مبتنی بر BIM و فرصت‌های صنعتی معرفی و انگیزه می‌دهد. این ماژول‌ها بر تجربه پیشگامانه شرکت‌های برتر ساخت و ساز تکیه می‌کنند تا تأثیر فرآیندهای مبتنی بر BIM در عمل ساخت و ساز را نشان دهند. با این حال، به جای بازگویی مطالعات موردی نمونه، این ماژول‌های آموزشی به دقت طراحی شده‌اند تا مفاهیم اصلی مانند ورودی‌ها و خروجی‌های اطلاعاتی تا تحلیل‌های بحرانی و تصمیم‌گیری‌ها را کاوش و روشن کنند.
به عنوان یک پلتفرم مدل‌سازی سه‌بعدی، BIM محیطی قدرتمند برای اکتشاف و بصری‌سازی فراهم می‌کند. نمونه‌ای از بهره‌برداری از BIM برای اکتشاف و بصری‌سازی مفاهیم اصلی، آموزش انواع اتصال‌های پایه در سازه‌ها است. روش‌های سنتی مانند استفاده از نمودارهای دستی محدودیت‌هایی داشته‌اند که با استفاده از BIM می‌توان این محدودیت‌ها را برطرف کرد و تجربه‌ای تعاملی و جامع‌تر برای دانشجویان فراهم کرد.
برای مقابله با چالش‌های فنی و لجستیکی معرفی و پیاده‌سازی پلتفرم‌های نرم‌افزاری پیچیده، CSU از نرم‌افزار Adobe Captivate استفاده می‌کند. این نرم‌افزار امکان ایجاد تجربه یادگیری الکترونیکی غنی را فراهم می‌کند که شامل نمایش‌های نرم‌افزاری، شبیه‌سازی‌های تعاملی، سناریوهای شاخه‌ای و آزمون‌ها می‌باشد. این رویکرد بار مدیریت نرم‌افزار و آموزش را از دوش آموزش‌دهندگان حرفه‌ای برداشته و یکی از موانع اصلی اجرای BIM را کاهش می‌دهد. همچنین، این ماژول‌های آموزشی مستقل و قابل مشاهده نیاز دانشجو به دسترسی مستقیم به نرم‌افزارهای ممکن‌استفاده‌هزینه و تجهیزات کامپیوتری را برطرف می‌کنند و همچنین فرصت‌هایی برای محیط‌های یادگیری از راه دور فراهم می‌کنند.
مدیرساخت از سال 1402 فعالیت خود را آغاز کرده است و به عنوان یک منبع جامع و قابل اعتماد، به علاقه‌مندان و متخصصان حوزه ساخت و ساز، آموزش‌های کاربردی و به‌روز در زمینه مبانی مدیریت ساخت ارائه می‌دهد.
